
Dicrocoelium dendriticum to niewielki nicień z grupy trematodów, znany również jako “pasożyt wątrobowy jeleni”. Mimo niepozornych rozmiarów (dorosłe osobniki osiągają zaledwie 10-15 mm długości) ten pasożyt prowadzi fascynujące i złożone życie, które obejmuje wiele gatunków żywicieli pośrednich.
Cykl życiowy - niezwykła podróż przez trzy organizmy
Cykl życiowy Dicrocoelium dendriticum jest klasycznym przykładem skomplikowanej zależności między różnymi gatunkami zwierząt. Początek cyklu przypada na wydalenie jaj nicieni wraz z kałem zainfekowanego zwierzęcia, najczęściej jelenia lub owcy. Jaja te, po przedostaniu się do środowiska, muszą trafić do ślimaka lądowego, który pełni rolę żywiciela pierwszego stadium larwalnego Dicrocoelium. W ślimaku dochodzi do przekształcenia się jaj w larwy zwane miracidiami. Miracidia przenikają tkanki ślimaka i wędrują do narządów wewnętrznych, gdzie przekształcają się w kolejne stadium larwalne - cerkarie.
Cerkariae opuszczają ślimaka i mogą trafić na trawy lub inne rośliny. Tam czekają na kolejnego żywiciela pośredniego – mrówki. Interesujące jest to, że Dicrocoelium manipuluje zachowaniem mrówek. Larwy cerkarie, po dostaniu się do organizmu mrówki, przemieszczają się do jej mózgu i tam indukują specyficzną zmianę zachowania - mrówka staje się " zombie" i zaczyna wspinać się na szczyty trawiastek, aby zostać zjedzoną przez zwierzęta roślinożerne.
W organizmie żywiciela ostatecznego (np. jelenia, owcy), larwy Dicrocoelium przekształcają się w dorosłe nicienie i osiedlają się w przewodzie żółciowym wątroby. Tam rozmnażają się i produkują jaja, które wraz z kałem wracają do środowiska, rozpoczynając nowy cykl życiowy.
Wpływ na zdrowie zwierząt
Infekcja Dicrocoelium dendriticum może prowadzić do rozwoju choroby zwanej dicrocoeliosis. U zwierząt gospodarskich, takich jak owce i kozy, może to skutkować spadkiem masy ciała, osłabieniem oraz obniżeniem produkcji mleka. W przypadku jeleni objawy infekcji są zazwyczaj łagodniejsze.
Diagnostyka i leczenie
Diagnozowanie dicrocoeliosis opiera się na badaniach kału zwierzęcia pod kątem obecności jaj nicieni. Leczenie obejmuje stosowanie preparatów przeciwpasożytniczych, które eliminują dorosłe osobniki z przewodu żółciowego.
Stadium larwalne | Żywiciel | Lokalizacja w żywicielu |
---|---|---|
Miracidium | Ślimak lądowy | Tkanki wewnętrzne |
Cercaria | Mrówka | Mózg |
Ciekawostki
Dicrocoelium dendriticum jest jednym z niewielu pasożytów, które potrafi kontrolować zachowanie żywiciela pośredniego. Mechanizm tej kontroli nie jest do końca poznany, ale przypuszcza się, że larwy wytwarzają substancje chemiczne, które wpływają na układ nerwowy mrówki.
Dicrocoelium dendriticum może zainfekować szeroki wachlarz zwierząt roślinożernych, w tym jelenie, owce, kozy, króliki i nawet psy.
Wnioski
Dicrocoelium dendriticum jest fascynującym przykładem złożoności cyklu życiowego pasożytów i ich zdolności do adaptacji do różnych środowisk. Ten mały nicień przypomina nam, jak nieoczekiwane i zaskakujące może być życie w świecie naturalnym.